Ηθική, αθεϊσμός και προκαταλήψεις

Παρά το γεγονός ότι διαχρονικά εκκλησίες, ιεράρχες, μοναχοί, ιερείς και γενικά άνθρωποι της πίστης, ιδιαίτερα των μονοθεϊστικών θρησκειών, προβαίνουν σταθερά σε ποικίλες ανήθικες πράξεις όπως: 

- σταυροφορίες, ιερές εξετάσεις και πολέμους,
- παιδεραστία και παιδική κακοποίηση/εκμετάλλευση,
- σεξουαλική παρενόχληση αρσενικών και θηλυκών κάθε ηλικίας,
- υπεξαιρέσεις, καταχρήσεις και άλλες οικονομικές δοσοληψίες και ατασθαλίες,
- ναρκωτικά, μαστροπεία, σκάνδαλα,
- ύβρεις, κατάρες και αναθέματα,
- δολοφονίες και αλλά εγκλήματα,

εντούτοις η πλειοψηφία των ανθρώπων πιστεύουν ακόμα στη σύνδεση της θρησκείας και θεολογίας με την ηθική και ότι χωρίς αυτά τα δύο κατασκευάσματα του νου, ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ηθικός.

Αυτό οφείλεται στο ότι η αντίληψη πως η ηθικότητα συμβαδίζει με την πίστη στον θεό είναι βαθιά ριζωμένη στο μυαλό των ανθρώπων, κάτι που επιβεβαιώνει μια νέα διεθνής επιστημονική έρευνα, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στις 7 Αυγούστου 2017 στο επιστημονικό έντυπο Nature Human Behaviour.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε με δείγμα πάνω από 3000 ανθρώπους από 13 χώρες πέντε ηπείρων, που κυμαίνονταν από άκρως θρησκευτικές κοινωνίες (Σαουδική Αραβία, Ινδία) έως πολύ κοσμικές (Ολλανδία, Κίνα).

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι ακόμη κι αν η θρησκευτικότητα υποχωρεί πλέον σε αρκετές χώρες, ιδίως στις χριστιανικές, η ενστάλαξη επί χιλιάδες χρόνια των θρησκευτικών δογμάτων διατηρεί στους ανθρώπους την πεποίθηση ότι ηθικότητα ίσον θρησκευτικότητα και ότι η αθεΐα τελικά σχετίζεται με την ανηθικότητα, με το σκεπτικό ότι οι άθεοι δρουν ανήθικα επειδή τάχα δεν φοβούνται την τιμωρία του θεού σ' αυτόν ή στον άλλο κόσμο. Αφού δεν έχουν δηλαδή ένα επουράνιο «μάτι» να τους παρακολουθεί κάθε ώρα και στιγμή, ο άθεοι υποτίθεται πως νιώθουν ελεύθεροι να κάνουν «ό,τι τους καπνίσει».

Σε όλες σχεδόν τις χώρες, με μόνη εξαίρεση τη Φινλανδία, διαπιστώθηκε η ίδια προκατάληψη εναντίον των άθεων, όσον αφορά την ηθικότητά τους. Όταν για παράδειγμα ερωτάται κάποιος εάν πιστεύει ότι ένας κατά συρροή δολοφόνος ή κάποιος που βασανίζει τα ζώα για διασκέδαση, είναι πιστός στο θεό ή άθεος, οι περισσότεροι άνθρωποι - σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και κάποιοι που δηλώνουν άθεοι - υποθέτουν ότι πιθανότατα θα είναι άθεος. Από την άλλη, αν ένας ιερέας συλληφθεί να κακοποιεί παιδιά, οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι απλούστατα δεν πιστεύει στον θεό.

Η ηθική, όμως, δεν είναι οι δέκα εβραϊκές εντολές που αναφέρονται στα κεφάλαια ΙΘ'-Κ' στην Έξοδο της Βίβλου. Η ηθική υπάρχει τόσο στην αρχαία, όσο και στη σύγχρονη φιλοσοφία και πρωτίστως είναι έμφυτη στον άνθρωπο, όπως έχει αποδείξει η επιστήμη. Οι βιολόγοι έχουν εντοπίσει τις ρίζες της ηθικής στους έμβιους οργανισμούς, αποδεικνύοντας ότι έχει εξελικτική πορεία, ενώ οι ψυχολόγοι έχουν εντοπίσει πολλά συναισθήματα που είναι πανανθρώπινα, όπως η αγάπη, η συμπόνια, η γενναιοδωρία, η ενοχή, η ντροπή και η αγανάκτηση.

Σύμφωνα με μελέτη που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στις 16 Νοεμβρίου 2015 στο επιστημονικό έντυπο Current Biology, τα παιδιά που ανήκουν σε μη θρήσκα νοικοκυριά είναι πιο φιλικά και πιο αλτρουιστικά από αυτά που μεγαλώνουν με τη θρησκεία.

Στη μελέτη συμμετείχαν 1170 παιδιά ηλικίας από πέντε έως 12 ετών σε έξι χώρες (Καναδά, Κίνα, Ιορδανία, Τουρκία, ΗΠΑ και Νότια Αφρική). Σε αυτή εξετάστηκε η θρησκευτικότητα στο σπίτι τους και των γονιών τους, ενώ καταγράφηκε η ευαισθησία των παιδιών στη δικαιοσύνη. Η μελέτη διαπίστωσε ότι «η οικογενειακή θρησκευτική ταυτοποίηση μειώνει τις αλτρουιστικές συμπεριφορές των παιδιών», καθώς και ότι «τα παιδιά που προέρχονται από θρήσκα νοικοκυριά είναι πιο σκληρά στις τιμωρητικές τάσεις τους».

Με άλλα λόγια, τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς τη θρησκεία είναι πιο αλτρουιστικά και περισσότερο γενναιόδωρα, όπως αναφέρει η μελέτη, η οποία βρίσκεται σε συνάρτηση με προηγούμενες παρόμοιες μελέτες.

Διαβάστε σχετικά:



Σχόλια